Şekerin Vücuda Başlıca Zararları Nelerdir?
- Aşırı şeker tüketmek kan şekerini hızlıca yükselterek ve pankreasın aşırı insülin salgılamasına sebep oluyor. İnsülin, kandaki şekeri miktarını düzenledikten sonra fazlası vücutta yağ olarak depolanıyor. Kan şekerindeki ani düşüş ise sürekli acıkma hissinin oluşmasına ve ihtiyaç olmadan fazladan yemeye yol açıyor.
- Son dönemde yapılan çalışmalar, obezitenin en önemli sebeplerinden birinin şeker olduğunu ve tıpkı uyuşturucular gibi aynı merkezi hedefleyerek bağımlılık da yarattığını ortaya koyuyor. Obezite başta olmak üzere; diyabet, kalp damar hastalıkları, böbrek hastalıkları, kanser, hipertansiyon, felç, ülser, astım, romatizma, diş hastalıkları, kronik yorgunluk sendromu ve kemik erimesine neden oluyor.
- Düzenli şeker tüketiminin, beynin tokluk hissi sinyali veren ve yemeyi bırakmanızı söyleyen mekanizmasını körelttiğini gösteriyor. Kişi şekerli yiyecekleri yediğinde doyma hissi oluşmadan sürekli yeme isteği duymaya devam ediyor. Kan dolaşımıyla vücudun her tarafına taşınan şeker özellikle de göbek, kalçalar, göğüsler ve bacağın üst kısmında yağ olarak toplanıyor. Ancak sadece gördüğünüz yağlanmadan daha fazlası var; yağ asitleri kalp, karaciğer ve böbrek gibi organlara dağılıyor. Organların etrafı yağ ile kaplandığında ciddi sağlık sorunları da beraberinde geliyor.
- Bağışıklık sisteminin zayıflamasına sebep olarak hastalıklara karşı direncinizi düşürüyor. Vücut değişen hava koşullarına veya mikroplara karşı savunmasız kalıyor ve en basit rahatsızlıklar bile zorla atlatılan ciddi sağlık sorunları haline gelebiliyor.
- Rafine şeker tüketimine bağlı yüksek kan şekeri seviyelerinin, beyinde yüksek depresyon riskine ve anksiyete ataklarına yol açtığı yakın zamanda kanıtlandı. 69 bin kişi ile yapılan bir araştırmada, yüksek miktarda işlenmiş şeker tüketimi ile artan depresyon arasında doğrudan ilişki gözleniyor. Aynı çalışma beslenmedeki karbonhidrat türünün laktoz, lif ve sebze gibi doğal içerikleri yüksek olduğunda ise depresyon değeri oldukça düşük ölçüldüğünü gösterir. Mental yönden sağlıklı olduğu değerlendirilmiş başka bir çalışma ise günde 67 gram ve daha fazla şeker tüketenler, günde 40 gramdan az şeker tüketenlere kıyasla %23 oranında daha yüksek depresyon gözlenmiştir.
- Hafıza problemlerine neden olur. 5000 kişinin takip edildiği 10 yıl süren bir çalışmada, kan şekeri ne kadar yüksekse bilişsel fonksiyonlarda (bilgileri alma, depolama, geliştirme, dönüştürme vb. mental süreçlerde) o kadar hızlı bir düşüş olduğu gözlendi. Glisemik indeksi yüksek besinlerden oluşan (kan şekerini hızlı yükselten) bir kahvaltının hem yetişkinlerde hem çocuklarda dikkat ve hafıza problemlerine yol açtığını kanıtlayan bir başka çalışma aynı zamnda günlük alınan kalorinin %58’inden fazlasının karbonhidrat olması durumunda, zihinsel problemler ve bunama riskinin ikiye katlandığını kanıtlamış oldu.
1800 ‘lü yıllarında kişi başına düşen yıllık şeker tüketimi sadece 5kg iken, bugün kişi başına düşen yıllık şeker tüketimi 80 kg olmuş durumda. Hal böyle olunca obezite ve beraberinde gelen kronik sağlık problemlerinin de artması kaçınılmaz son oluyor.
Sağlıklı yaşamın temeli yeterli ve dengeli beslenmedir. Peki, bu sağlıklı beslenme içerisinde şekere ne kadar yer verilmeli? Veya yer verilmeli mi? Günlük kaç gram şeker tüketilmeli? Bunlar günümüzde insanların en çok merak ettiği konu haline gelmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO); şekerin sonradan eklendiği yiyecek ve içeceklerin sağladığı kalorinin, bir insanın bir günde aldığı toplam enerji miktarının yüzde 10’undan daha azını oluşturması gerektiğini belirtiyor. Hatta mümkünse enerjinin % 5 ‘ine kadar azaltmayı şiddetle tavsiye ediyor. Enerji gereksinmesi kişiye, cinsiyete, aktiviteye, hastalık durumuna göre değişiklik gösterse de ortalama olarak günlük 2000 kcal/gün enerji alımı için: günlük şeker tüketiminin 25 gr a kadar güvenli olduğu, ancak kesinlikle 50 gramı aşmaması gerektiği vurgulanıyor, .
Amerikan Kalp Derneği’ne (AHA) göre ise , cinsiyete göre bir günde tüketmeniz gereken maksimum ilave şeker miktarını aşağıdaki gibi belirtiyor:
Erkekler için; günde 150 kalorilik ilave şeker (37.5 gram veya 15 küp şeker)
Kadınlar için; günde 100 kalorilik ilave şeker (25 gram veya 10 küp şeker)
Ben ilave şeker kullanmıyorum diyen sevgili okur, tam da sizi ilgilendiren yere geliyoruz .Dikkat edilmesi gereken asıl konu işlenmiş yiyeceklerden alınan veya ilave olarak kullanılan şeker miktarını azaltmak olmalıdır. Bu gün piyasada “tuzlu” özelliği vurgulanarak veya şekersiz denilerek satılan bir çok ürün tuzdan çok şeker içeriyorken ilave şeker kontrolü yapmak için etiket okuma zorunluluğunu da unutmamak gerekiyor( bir sonraki yazıda neler var bir bakın).